Η ονομασία Ταΰγετος, όπως μαρτυρά ο Παυσανίας, έχει μυθολογικές ρίζες. Προέρχεται από την Ταϋγέτη, μία από τις Ατλαντίδες, η οποία, γεμάτη ντροπή από το αθέλητο ζευγάρωμά της με τον Δία, έβαλε τέλος στη ζωή της πέφτοντας σε γκρεμό του βουνού. Ο Όμηρος αποκαλεί τον Ταΰγετο “περιμήκειον”, λόγω του μεγάλου μήκους της οροσειράς, ενώ ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς θεωρεί ότι το όνομά του προέρχεται από τη λέξη “ταΰς”, η οποία σημαίνει “μέγας” ή “πολύς”. Ο Βιργίλιος τον αναφέρει ως Ταΰγετα, ενώ κατά τη βυζαντινή περίοδο λεγόταν και Πενταδάκτυλος, λόγω των πέντε κορυφών του κεντρικού συγκροτήματος.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας επικράτησε η ονομασία Ζυγός του Μελιγού, από το σλαβικό φύλο των Μελιγγών οι οποίοι, μαζί με τους επίσης σλαβόφωνους Εζερίτες, κατοικούσαν εκεί. Στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, η οροσειρά λεγόταν “Αγιολιάς ο μακρυνός”, από το μεγάλο μήκος της οροσειράς, μέχρι τελικά που ξαναπήρε το αρχαίο όνομα, Ταΰγετος. Από τους Έλληνες ναυτικούς που λαμβάνουν την κορυφή του σε διοπτεύσεις ονομάζεται “βουνό της Μάνης”.
Ιστορικά χρόνια
Η ιστορική περίοδος της Σπάρτης αρχίζει μετά την «Κάθοδο των Δωριέων» στη νότια Ελλάδα γύρω στα 1.100 π.Χ., και συμπίπτει με το τέλος του μυκηναϊκού πολιτισμού. Οι Δωριείς ήταν ελληνικό φύλο της κεντρικής Ελλάδας, οι οποίοι κατευθύνθηκαν στην Πελοπόννησο και κυριάρχησαν με τη δύναμή τους. Μια ισχυρή ομάδα τους κατέλαβε τη Σπάρτη και τις γύρω περιοχές, υποτάσσοντας τους Αχαιούς της Λακωνίας. Η «Κάθοδος των Δωριέων» – καθώς και όλες οι αλλαγές που συνδέονται μαζί της – είναι το τελευταίο μεγάλο γεγονός των μυθικών χρόνων της Ελλάδας. Συγχρόνως, όμως, αποτελεί και το πρώτο γεγονός των ιστορικών χρόνων που ακολουθούν.
Αρχικά η Σπάρτη, το νέο βασίλειο των Δωριέων, εκτεινόταν γύρω από την περιοχή της εύφορης κοιλάδας του Ευρώτα, ανάμεσα στον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα. Το άστυ, το κυρίως μέρος της Αρχαίας Σπάρτης που παρέμεινε για πολλούς αιώνες χωρίς τείχη, ως ένδειξη αυτοπεποίθησης και δύναμης, απο- τελείτο αρχικά από τέσσερις κώμες (αυτοτελείς οικισμούς): την Κυνόσουρα, που βρισκόταν νοτιοανατολικά, την Πιτάνη, που εντοπίζεται δυτικά, τις Λίμνες, που εκτείνονταν ανατολικά μέχρι τον Ευρώτα, και την Μεσόα, τον κεντρικό οικισμό. Αργότερα, γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ, προστέθηκε και μια πέμπτη κώμη, οι Αμύκλες. Η ακμή της Σπάρτης ξεκίνησε μετά την επέκταση της επικράτειάς της, με την κατάκτηση αρχικά της Μεσσηνίας (8ος-7ος αι.π.Χ) ύστερα από μακροχρόνιους πολέμους. Στη συνέχεια (6ος -5ος αι. π.Χ) οι Σπαρτιάτες κατέκτησαν περιοχές της νότιας Αρκαδίας και επέκτειναν την κυριαρχία τους και στην υπόλοιπη Λακωνία ενώ επίσης κατόρθωσαν να περιορίσουν τη δύναμη του Άργους. Από τον ύστερο 7ο π.Χ έως τον 4ο π.Χ αιώνα, η δωρική Σπάρτη κυριάρχησε στην πολεμική σκηνή της Ελλάδας. Η ανάδειξή της ως πολιτική και στρατιωτική της δύναμη ήταν το αποτέλεσμα θεσμικών μεταρρυθμίσεων που αποδόθηκαν στον θρυλικό νομοθέτη Λυκούργο.
Ρωμαϊκή περίοδος
Το 146 π.Χ. η Σπάρτη ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνικού κόσμου, κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Λόγω του ένδοξου παρελθόντος της, είχε την εύνοια αρκετών ρωμαίων αυτοκρατόρων όπως ο Αύγουστος και ο Αδριανός και μαγνήτισε το ενδιαφέρον πολλών πλουσίων Ρωμαίων που έρχονταν να δουν από κοντά τον τόπο με την τόσο ένδοξη ιστορία. Έτσι, ξεκίνησε για τη Σπάρτη μια νέα εποχή ειρήνης και ευμάρειας κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο όπου και κατασκευάζονται το υδραγωγείο, το θέατρο, λουτρά και άλλα πολυτελή ιδιωτικά και δημόσια κτίρια. H Σπάρτη των μέσων του 2ου αι. μ.X, όπως περιγράφεται από τον περιηγητή Παυσανία, ήταν μια πλούσια και ευημερούσα πόλη με ζωντανές τις μνήμες της επιβλη- τικής ιστορίας της.
Η πόλη έζησε με σχετική ακμή ως τον 3ο μ.Χ. αιώνα. Τα ψηφιδωτά που έχουν εντοπιστεί στις ανασκαφές αυτής της χρονολόγησης, θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά, με προεξέχον το περίφημο ψηφιδωτό της «Αρπαγής της Ευρώπης». Ακολούθησαν βαρβαρικές επιδρομές και λεηλασίες βόρειων λαών, ενώ μετά από το φοβερό σεισμό του 375 μ.Χ. οι επιδρομές των Γότθων του Αλάριχου (396 μ.Χ.) είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της Σπάρτης.
Μεσαιωνικοί και νεότεροι χρόνοι
Μετά τη διαίρεση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Λακωνία, όπως και η υπόλοιπη Πελοπόννησος πέρασε στη δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης. Κατά τη βυζαντινή περίοδο η Σπάρτη μετονομάστηκε σε Λακεδαιμονία και έγινε έδρα επισκοπής. Η Λακεδαιμονία θα κατακτηθεί από τους Φράγκους το 1210 μ.Χ. και θα περάσει στο μερίδιο του Φράγκου πρίγκιπα της Αχαΐας Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β’ Βιλλαρδουίνος έκτισε το κάστρο του Μυστρά το οποίο αναγκάστηκε να παραδώσει στους Βυζαντινούς το 1262. Μέχρι το 1265 οι κάτοικοι της Λακεδαιμονίας την είχαν εγκαταλείψει και είχαν εγκατασταθεί ομαδικά στον Μυστρά για περισσότερη ασφάλεια. Ο Μυστράς έγινε έδρα του Δεσποτάτου του Μορέως που ίδρυσαν οι Βυζαντινοί και για έξι περίπου αιώνες, παρά την κατάκτησή του διαδοχικά από τους Τούρκους και τους Βενετούς, έγινε το μεγάλο οικιστικό κέντρο της Λακωνίας αντί της Σπάρτης που είχε πέσει προ πολλού πια στη λήθη της ιστορίας. Η Σπάρτη επανιδρύεται μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρ- κους, το 1834 με διάταγμα του βασιλιά Οθωνα σε εκπλήρωση της επιθυμίας του πατέρα του Λουδοβίκου Α΄. Την πρωτοχρονιά του 1857 έγινε η επίσημη εγκατάσταση των αρχών και των πρώτων κατοίκων της πόλης που ήλθαν από το Μυστρά.
Αυτοκίνητο
Από Αθήνα: 218 χλμ, 2,5 ώρες
Από Καλαμάτα: 98 χλμ, 1 ώρα
Η διαδρομή ακολουθεί τους αυτοκινητόδρομους A6 (Αττική Οδός), A8 (Ελευσίνα-Κόρινθος) και A7 (Κόρινθος-Τρίπολη), και στη συνέχεια τον αυτοκινητόδρομο A71 (Λεύκτρο – Σπάρτη).
Λεωφορείο
Από Αθήνα: 226 χλμ, 3,5 ώρες
Από Καλαμάτα: 102 χλμ, 1 ώρα
Το ΚΤΕΛ Λακωνίας εκτελεί αρκετά καθημερινά δρομολόγια από και προς την Αθήνα. Μέσω των δρομολογίων αυτών εξυπηρετούνται και οι γραμμές Σπάρτη-Τρίπολη και Σπάρτη-Κόρινθoς.
Από αεροδρόμιο
Από Ελευθέριος Βενιζέλος – Αεροδρόμιο Αθηνών: 248 χλμ, 2,5 ώρες
Από αεροδρόμιο Καλαμάτας: 96 χλμ, 1ώρα
Η οδική μετάβαση από την Καλαμάτα στη Σπάρτη απαιτεί περίπου μία ώρα. Η διαδρομή ακολουθεί τους αυτοκινητόδρομους Α7 (Καλαμάτα- Τρίπολη) και στη συνέχεια τον αυτοκινητόδρομο A71 (Λεύκτρο – Σπάρτη).
Για την οδική πρόσβαση στα μονοπάτια της παρούσας μελέτης δύναται να χρησιμοποιηθεί το ακόλουθο οδικό δίκτυο:
H επαρχιακή οδός Σπάρτη – Λογγάστρα
Η εθνική οδός Σπάρτης – Καλαμάτας
Η εθνική οδός Σπάρτης – Μυστρά
Η εθνική οδός Σπάρτης – Γυθείου
Η επαρχιακή οδός Σπάρτης-Μυστρά
Η οδός Αμύκλες-Καλύβια Σοχάς
Η οδός Καλύβια Σοχάς – Σοχά
Η οδός Μυστρά –Πικουλιάνικα
Η οδός Μυστράς-Ταϋγέτη
Η οδός Ταϋγέτη – Περγανταίικα
Η οδός Μυστράς-Βλαχοχώρι
Η οδός Αγίου Ιωάννη-Αναβρυτή
Εκτός από τους παραπάνω ασφαλτοστρωμένους δρόμους, υπάρχει πλήθος υπαρχόντων δασικών και αγροτικών δρόμων κυρίως χωμάτινοι οι οποίοι επιτρέπουν την πρόσβαση στα υπάρχοντα μονοπάτια.
Η περιοχή προσφέρει μεγάλη ποικιλία χώρων διαμονής για όλα τα γούστα. Μπορείτε να βρείτε πέτρινα παραδοσιακά σπίτια και ξενώνες, μικρά ξενοδοχεία, resorts πολυτελείας και ενοικιαζόμενα δωμάτια, στο Μυστρά, Παρόρι, στα Πικουλιάνικα, στην Τρύπη, στην Αναβρύτη και στην Ταϋγέτη.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.exploresparta.gr/tourism/diamoni/
Από τα κύρια τοπικά προϊόντα της σπαρτιατικής γης ξεχωρίζουν: οι ελιές ποικιλίας “Καλαμών” & το παρθένο ελαιόλαδο, τα πορτοκάλια, το μέλι, το κρασί με χαρακτηριστικές τις ποικιλίες Κυδωνίτσα, Μαυρούδι, Ροδίτης, Αθήρι και Αγιωργίτικο, το σύγκλινο, το λουκάνικο, τα ζυμαρικά, η πέστροφα και ο σολομός.
Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδοσιακά πιάτα που μπορείτε να αναζητήσετε στο ταξίδι σας είναι: Μπουζοπούλα, Κόκορας μπαρδουνιώτικος, Πιταρούδες, Καγιανάς, Κολοκυθοκορφάδες.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.exploresparta.gr/tourism/topika-proioda/
Μπότες πεζοπορίας, καπέλο, αντηλιακό, μακρύ παντελόνι, νερό 1,5 λίτρο τουλάχιστον, τρόφιμα, πυξίδα, σφυρίχτρα, φακός, σουγιά ή πολυεργαλείο, ρολόι και μπατόν. Το χειμώνα αντιανεμικό μπουφάν, αδιάβροχο και ισοθερμικά ρούχα.
Προτείνουμε επίσης να μην περπατάτε ποτέ μόνοι και να έχετε πάντοτε μαζί σας ένα σετ πρώτων βοηθειών. Ένα καλά φορτισμένο κινητό τηλέφωνο θα σας φανεί χρήσιμο σε δύσκολες καταστάσεις.
Μπορείτε να περπατήσετε όλο το χρόνο, εκτός από τους χειμερινούς μήνες όπου η χιονοκάλυψη ενδέχεται να κλείσει κάποια μονοπάτια. Η άνοιξη και το φθινόπωρο θεωρούνται ως οι καλύτερες εποχές χάρη στις ήπιες θερμοκρασίες και την πολύχρωμη φύση. Λόγω του υψομέτρου, ο αέρας μπορεί να φυσάει δυνατά και να είναι παγωμένος. Το καλοκαίρι (Ιούλιος, Αύγουστος) ενδέχεται να επικρατεί αρκετή ζέστη για περπάτημα.
Πριν από κάθε πεζοπορία ενημερωνόμαστε για μετεωρολογικές συνθήκες.
Δεν απομακρυνόμαστε από τα όρια του μονοπατιού.
Χρησιμοποιούμε καμινέτο και αποφεύγουμε τις φωτιές.
Δεν αφήνουμε σκουπίδια. Στο μονοπάτι μαζεύουμε σκουπίδια που μπορεί να ξέφυφαν από άλλους.
Δεν καταστρέφουμε την βλάστηση, σεβόμαστε τα ιστορικά μνημεία και τους ντόπιους πληθυσμούς.
Σεβόμαστε την άγρια πανίδα και δεν τα ταίζουμε.
Πηγή: trailpath.gr
Κατά το παρελθόν υπήρχαν μεγάλα θηλαστικά που σήμερα έχουν εξαφανιστεί όπως αρκούδες, ελάφια, ζαρκάδια, λύκοι ακόμα και ο λύγκας. Σήμερα στη πανίδα του βουνού έχουν παρατηρηθεί 19 θηλαστικά, στα οποία περιλαμβάνονται η αλεπού, ο ασβός, το κουνάβι, ο λαγός και ο σκαντζόχοιρος. Έχουν επίσης αναφερθεί ο αγριόγατος και το τσακάλι αν και η κατάσταση για τους πληθυσμούς αυτών των ειδών δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Το μόνο μεγάλο θηλαστικό που παρατηρείται συχνά είναι το αγριογούρονο.
Σε περίπτωση εμφάνισης φιδιών, ως μέτρο πρόληψης, ο πεζοπόρος μπορεί να προσέχει που πατάει και που βάζει τα χέρια του. Αν συναντήσετε φίδι, μείνετε ήρεμοι και κρατήστε μια απόσταση τουλάχιστον δύο – τριών μέτρων χωρίς να το ενοχλήσετε. Σε περίπτωση που δαγκωθείτε από φίδι μείνετε ψύχραιμοι, καλέστε το 166 ή το 112 και μην προβείτε σε καμία απολύτως ενέργεια, παρά κατευθυνθείτε στο κέντρο υγείας με τη βοήθεια συνοδού. Συνιστούμε να μην περπατάτε ποτέ μόνοι!